Fietsers vormen een kwetsbare groep verkeersdeelnemers in het Nederlandse verkeerssysteem dat wordt gedomineerd door gemotoriseerd verkeer, omdat fietsers zich onbeschermd, en met een relatief groot snelheidsverschil mengen met ander verkeer. Onder fietsers is sinds 2000 sprake van een stijgende trend onder het aantal ernstig verkeersgewonde fietsers. Met name onder ouderen vallen veel slachtoffers. Van de 12.000 ernstig verkeersgewonden in 2012 betreft het in 75 procent van de gevallen een enkelvoudig fietsongeval en 25 procent een meervoudig ongeval (aanrijding met andere verkeersdeelnemer). Circa driekwart van de ongevallen vindt plaats vinden de bebouwde kom. Jaarlijks worden er 67.000 fietsers behandeld op de spoedeisende hulp. De laatste jaren vallen er onder fietsers jaarlijks circa 200 doden. Van de 200 doden vallen 60 procent binnen de bebouwde kom. Jaarlijks vallen er 11.000 ernstig verkeersgewonden. Ongeveer 50 % van de enkelzijdige ongevallen zijn mede gerelateerd aan gebrekkige infrastructuur.
Als extra impuls willen wij ons richten op het inventariseren van een aantal infrastructurele knelpunten, welke mede oorzaak zijn van het stijgende aantal enkelvoudige fietsongevallen.
De activiteiten die we uit moeten voeren voor de verschillende thema’s kennen een aantal gemeenschappelijke activiteiten, welke dienstbaar zijn aan de inventarisatie van alle thema’s nu en ook mogelijk voor andere en nieuwe thema’s in een vervolgtraject.
Doel
Doel van de inventarisatie is tweeledig:
wegbeheerders informeren over de knelpunten in de fietsinfrastructuur vanuit de optiek van de fietser, met als doel dat deze worden aangepakt;
wegbeheerders en alle vakinhoudelijk betrokkenen en geïnteresseerden bewust laten worden van het belang van goede infrastructuur met name in relatie tot fietsverkeersveiligheid, opdat dit in nieuwe plannen als een terugkerend ontwerpcriterium wordt meegenomen.
Fietspaaltjes
Paaltjes zijn een veelvoorkomende oorzaak van enkelvoudige fietsongevallen, vooral bij oudere fietsers. Ongevallen gebeuren vaak op plaatsen waar fietsers niet bekend zijn (bijvoorbeeld tijdens recreatieve fietstochten). Ook paaltjes naast de weg, in de berm en overige wegafsluitingen leiden tot aanrijdingen. Bij een botsing merkt de fietser een paaltje te laat of helemaal niet op, als gevolg van een onopvallende kleur van het paaltje en het ontbreken van een robuuste inleidende ribbelmarkering of doordat het zicht erop door andere fietsers wordt ontnomen. Neergeklapte paaltjes vormen een extra risico. Botsingen tegen paaltjes vinden vaker dan andere enkelvoudige ongevallen in het donker plaats. Onvoldoende zichtbaarheid bij duisternis vormt dus een extra probleem.
In dit project inventariseren wij alle fietspaaltjes. Wij maken geen onderscheid tussen goed en slecht. Het is aan de gemeenten om te bepalen op welke manier zij met deze inventarisatie verder willen om het aantal paaltjes te verminderen cq. aan te passen.
Varkensruggetjes of andersoortige obstakels
Op veel locaties worden allerlei elementen aan het wegontwerp toegevoegd om de veiligheid te vergroten. Vaak bedoeld om fietsers tegen automobilisten te beschermen. Denk aan varkensruggen, doorsteekjes bij snelheidsremmers, versmallingen, vluchtheuveltjes enz. De goede bedoelingen van de ontwerper zijn lovenswaardig, maar met dergelijke details kunnen nieuwe risico’s worden geïntroduceerd.
Hobbels en bobbels
De fiets is meer dan enig andere vervoerswijze gevoelig voor de vlakheid van het wegdek. Onvlakheid leidt tot horizontale en verticale trillingen, een van de belangrijkste oorzaken van discomfort. Ernstige of onverwachte oneffenheden in en op het wegdek, zoals kuilen, hobbels, losliggende takken en stenen, verhogen de taakbelasting van de fietsers wat kan leiden tot verkeersonveilige situaties en tot zowel eenzijdige als tweezijdige ongevallen. Daarnaast hebben fietsers met gewrichtsaandoeningen fysiek last van een slecht wegdek. Bovendien leidt een slecht wegdek tot meer slijtage en schade aan de fiets en eventuele bagage. En tot slot bepaalt de vlakheid in belangrijke mate de weerstand die de fietser ondervindt en daarmee het energieverbruik.
Te smal fietspad
Op een te smal fietspad kan je elkaar moeilijk passeren. Zowel in dezelfde richting agv verschillende snelheden, als tegenliggers op een tweerichtingen fietspad. Vanuit de praktijk herkent iedereen wel de situatie van een oudere fietser die afstapt, in de berm staat te wachten totdat de tegenligger is gepasseerd. In deze inventarisatie kijken we niet naar de breedtes vanuit de CROW richtlijnen, welke vooral ook rekening houdt met de intensiteiten. We beperken ons tot een praktische aanpak. De minimale eis op een fietspad is, dat je elkaar kunt passeren. Dat komt ongeveer overeen met een 2 meter breed fietspad. Een beetje afhankelijk van de inrichting en de aan-/ afwezigheid van een schrikstrook.
Het fietspad wat te smal is, zal dat voor een bepaalde afstand zijn. De medewerkers maken een foto van het te smalle fietspad en in de omschrijving geven ze aan voor welke afstand dat ongeveer geldt.
Kruisingen 50 km binnen de bebouwde kom
Op kruispunten binnen de bebouwde vallen de meeste fietsverkeersslachtoffers. Vanuit het vergevingsgezinde principe van Duurzaam Veilig is het uitgangspunt dat de snelheid op kruispunten terug moet naar 30 km per uur. Dit geldt voor die kruispunten waar de beschermde en onbeschermde verkeersdeelnemers elkaar gelijkvloers kunnen kruisen. Dit geldt niet voor de kruispunten waar in tijd (vri’s) of in ruimte (ongelijkvloers) de verkeersdeelnemers worden gescheiden.
Deze inventarisatie wordt vanwege het specifieke karakter alleen uitgevoerd door de meewerkend voorman. Dit zal plaatsvinden mbv hulpmiddelen als google maps / street view en de routeplanner van de fietsersbond. Eventueel zullen op locaties nog verklarende foto’s worden genomen. Alleen die kruispunten binnen de bebouwde kom worden meegenomen, waar niet op de 1 of andere manier snelheidsremmende maatregelen zijn genomen op de 50 km weg. Kruispunten met rotondes, (lichte) drempels, punaises, shared space, klinkerverharding, middengeleiders of andersoortige snelheidsremmers worden niet meegenomen.
Neem contact op